6 February 2015

Ne Win Uknak A Laknak Aruang:Kan Thei Lem Lomi Thil Dik


Ne Win timi min kan theih poah ah mitha lo tak tak ah kan ruat colh leng mang, vawleicung sifak bik dirhmun ah kawlram a phak tertu,mah zawn long ai ruatmi,amah pumpak long in kawlram uk a duh caah nawl ngeihnak a lak tbk in theih a si. Nain, kawlram caah thatnak a rak tuah bal mi bel cu kan theih bal lo,a um lo tluk in kan ruat cio men lai. Hihi a dik lem lo, Ne Win kuttangah kawlram a rak rawk tuk nain a rak thancho bik caan zong a um ve. Neutral mit in kan zoh hmanh lai!


Ne Win nih uknak a lak hi voikhat lawng a si lo, voihnih a si. 1962 uknak a lak hi cu amah lungduh a si men lai nain 1958 ah cun cozah hnatlaknak in Prime Minister U Nu nih a duh lo buin a rak pek i 1958-1960 tiang kawlram Prime Minister a rak tuan piak hna.Feb 6, 1960 ah election zong tlamtling tein a rak tuahpiak hna hlei ah nawl ngeihnak zong tluang tein a rak chanh hna. Culawng hlah, Ne Win hi British thawl dingah a rak cawlcangh ngai mi a si. Dobama Asiayone zongah a rak i tel i Aung San hruainak in Japan ram ralkap training a rak kai mi Thirty Comrades zongah a rak tel ve mi a si. Independence kan lak hnu kumkhat dan 1949 ah Karen hriamtlai KNDO nih kawlram an lak dih deng lio, U Nu cozah nih Rangon lawng a rak uk lio i cozah ralkap lutlai(Army Chief of Staff) cu Ne Win hi a rak si. A mah Ne Win nih a kuttang ummi Chin ralkap le Burma ralkap pawl a rak hruai hna caah Insein ral zong an rak tei khawh i U Nu cozah an rak khamh khawh kha a si.Ne Win hi politics khel a duhmi a si lem lo, Aung San telh in Thirty Comrades chungtel tam deuh cu Independence kan ngah ding ai fian hnu ah ralkap kal tak in politics an khel dih. Brig. Kyaw Zaw, Gen. Ne Win le Maj. Bo Bala lawng hi ralkap ah a tangmi an si(Bertil Lintner(Irrawaddy). Whose Army. March 31,2014). 

Voikhatnak Uknak A Laknak Aruang: A voikhatnak Ne Win nih uknak a lak hi U Nu cozah nih kawlram a hruai kho ti lo ruangah a si. AFPFL nih kumriat chungah kawlram 'Pyidawtha' ah kan ser lai i family pakhat nih inn pakhat,mawtaw pakhat,radio pakhat le thlakhat income Kyat 800 cio nan ngah lai tiin mipi ruahchannak an pek mi cu a tak a si kho ti lo i 1955 ah Pyidawtha or Eight-Year plan zong an rak hnon(Dr. Maung Maung. Burma and Gen. Ne Win.P-238).1956 election zongah U Nu hruaimi AFPFL nih 47% seat long an hmuh,hi election hnu AFPFL party lutlai pakhat le kapkhat i zumh lo nak/i huatnak a karh tuk, abik in U Nu le Kyaw Nyien kar ah. U Nu kumkhat deng Prime Minister sinak in a rak dinh kar (June,1956-March, 1957) ah hin U Nu nih Kyaw Nyein a rak zumh lo a zual chin( (Sein Win, 1959. The Split Story. P-21).

Hiti Kyaw Nyien le Ba Swe phu le U Nu,Kyaw Tun le Thakin Tin phu an rak i rem lo tuk hnu ah an party AFPFL zong cu cheu hnih ah Swe-Nyien(Stable AFPFL) le Nu-Tin(Clean AFPFL) tiin an ni cheu thai i Union of Burma vaivuanh in an rak tuah.AFPFL an rak i cheu ah vote an lak i U Nu hruaimi Clean AFPFL nih vote 8 in a rak tei caah cozah a ser than(Ibid.). Hi ti AFPFL a cheu hnu kau ah hin Kyaw Nyien le U Nu an i rem lonak a zual. Kyaw Nyien hruaimi Stable phu nih 'sex maniac' 'mi hur pa' ti tiang in U Nu an rak auh ti a si (Dr.Maung Maung.Burma and Gen. Ne Win.P-243).

Nu-Tin faction nih cozah an ser hnu in Swe-Nyien lei a tangtu parliamentary secretaries, pengkip councils le committee members le cozah riantuan tu vialte an rian an phuah hna. Swe-Nyien phu nih chuah tawn mi Mandaing Daily zong cozah library poah nih cawk ti lo ding in nawl an chuah rih(Sein Win. The Split Story.P-63). Hi ti AFPFL an ni cheu hi Communist ralhrang pawl nih chance ah an ni lak ve i cozah sin an hal mi a tam chin leng mang. Dr. Maung Maung chimnak ah cun, AFPFL an ni cheu hnu thlathum dan September thla ah hin buaibai nak a tam tuk a ti. Union Military Police(Home ministry tangah a um mi) nih uknak a lak lai tibantuk thawng a leng ti a si.Culengah, 1947 Constitution nih State kip kum hra hnu ah Union in chuahkhawhnak nawl a pek mi cu kum 10 a tling cang hoi, KNU nih an headquarters Rangon he mile 9 ai hlatnak ah an rak thial cang ti a si rih ( Martin Smith.Burma:Insurgency and The Politics of Ethnicity.P-175). 

Culawng hlah,1958-1959 caah budget an fehter kho ti lo. Budget fehter dingah Swe-Nyien faction lungtlinnak a hau caah U Nu nih an lung a tlinter kho ti lo. 1947 Constitution section (110) ning in Prime minister nih budget a fehter khawh lo ah cun President nawl peknak(ordinance) in fehter khawh a si i parliament thih ter a hau mi a si. Parliament thihter ah cun election a thar in tuah than a hau nain communist ralhrang le adang hriamtlai phu nih peng tampi an tlaih cang caah election tuah ding a si kho rih lo. Cu tikah, U Nu nih a zumh bikmi ralkap lutlai Ne Win cu 'Caretaker Government' ser ding in a rak sawm ti a si(Sein Win. The Split Story.P-62). 

Cuticun, U Nu nih a sawm tikah a duh lo buin uknak a rak lak. Kumhnih 1958-1960 tiang kawlram prime minister a rak tuan. A mah kuttang ah hin kawlram GDP(kumkhat chung ramchung thilchuak man vialte fonh dih mi a man) Kyat 5600 million leng a rak phan i 1959 hi Independence kan ngah hnu kawlram a thancho bik kum a si. U Nu kuttang 1951 lio kawlram GDP kha Kyat 3431 million lawng a rak si.Shan le Kayah sawbwa pawl an nawl ngeihnak zong an mah lungtling tein a chiahter khawh hna hlei ah U Nu nih a rak ser kho lomi China he border/ramri hnatlaknak zong China he min a rak thut khawh. 1960 election tluang tein a tuah khawh hlei ah nawl ngeihnak zong tluang tein a pek hna caah mipi nih an rak upat i an rak tihzah tuk ti a si. 

No comments:

Post a Comment