2 October 2014

Chinmi Rak Molh Tuk Hlah Usihlaw Kawl Kuttang Kan Lut Hnga Lo

Karen miphun nih Aungsan-Athlee agreement(1947) an lung a tlin lo hlei ah 1947 kawlram constitution an cohlan khawh lo ruangah ral an rak tho.February, 1949 ah Insein khuapi cu KNDO(Karen National Defense Organization) kuttang a phan,U Nu cozah kuttang ummi Karen riffles 1st,2nd nih U Nu chuahtak in KNDO lei an lut dih(Jack Fong,2008). Mon ralkap MNDO nih a bawmh ve hna(Ashley South,2008).U Nu cozah nih Rangon long a uk cang,vawleipi nih U Nu cozah cu Burma Cozah tiin an auh ti lo,Rangon Cozah tiin an rak auh cang. 

U Nu a thin phang, KNDO phomh ding in Kachin Riffle order a pek colh hna. Nain Kachin nih an rak duh lo,KNDO lei tu an bawmh lehlam hna. Mon le Kachin cu an lung a rak fimcia cang ti nak a si lai cu!. Independence kan ngah hnu in Union Army ah ralkap phu 15 an um i phu 5 long hi kawl(bama) miphun an si( Maung Aung Myo,2009). Kan mah Chin zong nih cu phu 15 chungah phu 3: Chin Riffle 1, Chin Riffle 2, Chin Battalions tiin kan rak ngei ve hna. Cubantuk in Kachin riffles,Karen riffles tiin U Nu cozah tangah an rak um dih. Communist ralhrang pawl CPB le Rakhine ramthen Muslim separatist Mujahid Pary zong kha U Nu nih Karen riffles le Kachin riffles hmang in a rak phomh bal hna.



Kan theih cio bang Insein cu Rangon khuachung a si ko cu mu! KNDO nih U Nu cozah thlak cu a rak har ti lem lai lo. Culio ah Chin Riffles nih U Nu cozah an rak bawmh diam. Karen ralkap caah abiapi bikmi tlanglawnglam Thazi(Kawlram tlanglawng lam vialte ai tonnak) cu Chin Riffles bawmhnak in kawl ralkap nih an rak phih khawh, Mandalay le Maymyo um Karen le Kachin ralkap pawl Insein an kuat kho ti lo. Kawl ralkap Myat Htan autobiography ning ah cun, hi Thazi battle ah hin Kachin le Karen ralkap nih Chin ralkap pawl kawl ralkap bawmh lo ding, Karen lei tu in tang dingin an rak fial chih hna nain an rak duh lo ti a si.(Kachin le Karen ralkap zeitluk in dah an lung a rak fah hnga mu). 'They also tried to encourage the Chins and Gurkhas on our line to kill their Burmese comrades and join them Karens but to no avail.'

Hi Thazi tlanglawng lam an khamh long si hoi lo,Insein um Karen ralkap caah an nunnak tluk in abiapi mi an ni khamnak Insein kutka(Mingladon lei in rak luhnak) pi cu Bo Taik Chun hruaimi Chin Riffle nih an rak hrawh khawh. Hi insein kutka hi iron in an ser,thise tun,facangtun a thap thap in an chiah hlei ah machine gun le ralkap tamtak nih an congh mi a si. Bo Taik Chun biography ah, 'At 2 in the afternoon me and my sergeant began to attack the gate with our armored jeep. We drove towards the factory and as we were near the gate a heavy rain of bullets hit us. I sped to maximum and hit the steel gate with a brute force. But the door wouldn’t budge. So I reversed back and drove the jeep into the gate again. This time they even threw down hand-grenades but our jeep was indestructible and still the gate stood strong. So we reversed, crashed into the gate, reversed again, crashed into the gate again, and after no less than ten repeats of that the huge gate finally collapsed'.Kawl ralkap nih cun an naih ngam rua lo, Chin Riffle tu an rak fial hna.

Thazi tlanglawng lam an phih, Insein kutka an hrawh chih hnu cun Karen ralkap cu an ni cawl kho ti rua lo. Insein an chuah tak diam ko. Bo Taik Chun cu ralthat man ah Aung San Thuriya minthatnak an rak pek ve,nain kan miphun himnak cu a si ruam lo. Kan mah le mah kan i huat nak le kawl kuttang kan rak luhnak lampi kan ni ser kha a si deuh rua. Kan theih cio bang, Karen mi nih a tutiang Chin mi an kan huat ko khi mu.. 

A ngai ngai te ti ah cun kum 60 leng kawl ralkap kuttang kan um mi hi Ne Win, Saw Maung le Than Shwe ruang thengah a si lem lo,kan mah Chin mi kan ral a that tuk lawmmam caah a si ve ko rua. 1949 battle ah khan Chin mi rak i palh tuk hlah usih law tulio UNFC,NCCT le UPWC te pawl zong kan herh hnga lo. Gen. Ne Win thutdan cu Gen. Smith Dun nih a chuh than hnga i zalong tein tein kan rak um cang hnga!!

No comments:

Post a Comment